Buddhist professor THICH NU TINH QUANG : TIỀM NĂNG CHIẾN TRANH VỚI VŨ KHÍ HIỆN ĐẠI

Thích Nữ Tịnh Quang

Mặc dù hòa bình trên toàn thế giới thì không thể không có việc cấm các vũ khí hạt nhân, Sự ngăn cấm thì không còn đồng nghĩa với hòa bình toàn cầu trong ý nghĩa xác thực nhất của từ này. Vũ khí hạt nhân không phải là vũ khí duy nhất trong kho vũ khí của các quốc gia có chủ quyền. Có rất nhiều loại vũ khí khác, một số chúng hầu như không ít khủng khiếp hơn hạt nhân, và thậm chí nếu một cuộc chiến tranh hạt nhân sẽ là không thể thì nó có thể gây ra thiệt hại không thể khắc phục với nền văn minh và tạo ra khổ đau chưa từng có của nhân loại.
Nếu chúng ta muốn đạt được hòa bình trong ý nghĩa đầy đủ của từ này, chúng ta cần phải làm việc để tiêu diệt không chỉ vũ khí hạt nhân nhưng cũng đối với vũ khí thông thường. Chúng ta không muốn loại bỏ vũ khí hạt nhân chỉ là trong một tình huống như ngày hôm nay, nhưng không có vũ khí hạt nhân. Chúng ta cũng không muốn tiêu diệt nó, nhưng để trở lại với tình hình của ngày hôm qua hay hôm kia.

Dĩ nhiên, mặc dù nó không biểu đạt sự giảm căng thẳng cho nhân loại, việc loại bỏ vũ khí hạt nhân không có nghĩa là đủ. Nó là không đủ ngay cả trong trường hợp hủy diệt của hai loại vũ khí, cả hạt nhân và phi hạt nhân. Hòa bình trong ý nghĩa đầy đủ của từ này có thể đạt được chỉ khi các tranh chấp giữa các quốc gia có chủ quyền, cũng như giữa các nhóm và cá nhân nhỏ hơn sẽ được giải quyết hoàn toàn bằng phương tiện bất bạo lực.

Đức Phật thường nói về ba nguồn gốc của cái ác hoặc "tam độc" của tham lam, sân hận, và si mê dẫn dắt con người đi trong mê lộ, khiến chúng ta không thể nhận ra những giá trị đích thực của cuộc sống.

Nếu những gì chúng ta làm là thúc đẩy bởi các chất độc ấy, kết quả không thể tránh khỏi là đau khổ. Sự đau khổ không chỉ bị ở mức độ của mỗi cá nhân, nó liên quan đến người khác; nó phản chiếu hình ảnh của nó trong những hành động của cộng đồng và xã hội.

Vì vậy, khi chính trị và kinh tế dựa trên các tư tưởng tiêu cực và sự tồi tệ nhất của bản chất con người, kết quả không thể tránh khỏi được là xã hội đầy rẫy những bất bình đẳng và bạo lực.

Sự quan ngại của Phật giáo là động lực thúc đẩy nhằm làm sáng tỏ những câu hỏi quan trọng của thời đại chúng ta: sự tàn phá của môi trường, sự khai thác của con người, và việc sử dụng sự lừa dối để dập tắt những bất đồng chính kiến và tranh luận bởi lòng ích kỷ của con người.

Để đạt được một nền hòa bình toàn cầu trong ý nghĩa đầy đủ của từ này, chúng ta phải làm sâu sắc thêm sự hiểu biết của chúng ta đối với nhân loại và hành động vì lợi ích của sự hiểu biết này với tính nhất quán hơn. Chúng ta phải thấy mình là công dân của thế giới trong một ý nghĩa cụ thể hơn trước đó và thoát khỏi bất kỳ vết hỏng nào của dân tộc. Chúng ta phải nhận ra chính mình chặt chẽ hơn với tất cả chúng sinh và yêu tất cả chúng với một mức độ cao hơn của long vị tha. Tiếng nói của chúng ta về sự cảm thông và lòng từ bi đối với thế giới có thể cất cao hơn và rõ ràng hơn bao giờ hết. Chúng ta cũng phải ứng dụng đối với các chính quyền và các dân tộc trên thế giới cũng như với chính mình; cùng gây áp lực là điều cần thiết cho việc ngăn cấm các vũ khí hạt nhân, thậm chí cần dai dẳng hơn. Và trên tất cả, chúng ta cần phải trau dồi sự tận tâm của chúng ta đối với các nguyên tắc đạo đức và tinh thần vĩ đại về việc bất-bạo động, trong đó áp dụng cho cả các mối quan hệ giữa các cá nhân và các mối quan hệ giữa các nhóm.

Đã vào buổi bình minh của lịch sử, hoặc có thể bắt đầu với chu kỳ của vũ trụ hiện nay, trên thế giới có hai nguyên tắc lớn: nguyên tắc của bạo động và nguyên tắc bất-bạo động, hoặc, như chúng ta có thể gọi sau này, nguyên tắc của tình yêu; tuy nhiên, theo ý nghĩa của ‘kinh ngạc’ Phúc âm Hy Lạp, không phài là thần tình ái. Các nguyên tắc của bạo lực được thể hiện trong việc sử dụng vũ lực và sự dối trá, và những thứ như sự áp bức, bóc lột, đe dọa, tống tiền. Nguyên tắc bất-bạo động hay không có hại (ahimsa) được phản ánh trong sự thân thiện, cởi mở, và phẩm chất như lịch sự, lòng từ bi, sự động viên, sự đồng cảm, và sẵn sàng giúp đỡ. Nguyên tắc của bạo lực bao hàm sự đối phó trong phản ứng; cuối cùng nó là phá hoại; nguyên tắc bất-bạo động có nghĩa là một thái độ sáng tạo. Nguyên tắc bạo động là một nguyên tắc tối tăm; nguyên tắc bất- bạo động là một nguyên tắc của ánh sáng.

Sống theo nguyên tắc của bạo lực là như một con thú, hay ma quỷ, hoặc chéo giữa hai trạng thái ấy, trong khi sống theo các nguyên tắc bất-bạo lực chính là một con người trong ý nghĩa đầy đủ của từ này, hoặc thậm chí là một thiên thần. Dĩ nhiên, người ta vẫn sống theo nguyên tắc của bạo lực hơn bất-bạo lực. Điều này đã xảy ra bởi vì nó đã có thể thực hiện theo các nguyên tắc của bạo lực và không hoàn toàn phá hủy chính bạn; tuy nhiên, nó thì không như vậy nữa. Vì sự xuất hiện của các quốc gia sở hữu vũ khí hạt nhân trên sân khấu thế giới, bây giờ nó đã trở thành không thể sống theo các nguyên tắc của bạo lực, bởi vì trong trường hợp này, sớm hay muộn, chúng ta sẽ tiêu diệt chính mình.

Do đó, chúng ta đang phải đối mặt với sự cần thiết là phải học cách để sống theo những nguyên tắc bất-bạo lực, hoặc đừng sống nữa. Vì vậy, khả năng thực sự của một thảm họa hạt nhân không chỉ cho phép chúng ta hiểu được bản chất thật của bạo lực, những gì có thể là hậu quả của bạo lực phát triển quá mức tối đa, nhưng cũng cho chúng ta một sự hiểu biết sâu sắc hơn về giá trị thực sự của bất bạo lực.

“Vui thay không thù hận

Dẫu sống giữa hận thù

Trong những người thù hận

Tâm ta thoát hận thù.”[1]

(Susukhaj vata jivama

Verinesu averino

Verinesu manussesu

Viharama averino).

“Kẻ hãm hại chúng sanh

Không phải người ‘cao quí’

Không hãm hại chúng sanh

Mới xứng danh ‘tôn quí’.”[2]